Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái, Cục Hải quan Quảng Ninh đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền pháp luật cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Ảnh: Hải quan Quảng Ninh

Điểm sáng triển khai thí điểm

Năm 2024, tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh Quảng Ninh ước đạt 8,42%, cao hơn bình quân chung cả nước. Tính đến 30/11/2024, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt trên 2,3 tỷ USD, nằm trong nhóm các địa phương dẫn đầu cả nước, nhanh chóng khắc phục hậu quả cơn bão số 3 (Yagi).

Kết quả trên có đóng góp quan trọng của Cục Hải quan Quảng Ninh nhờ phát huy tốt vai trò, chủ động đổi mới tư duy quản lý, đảm bảo cân bằng giữa tạo thuận lợi thương mại và thực thi hiệu quả pháp luật về thuế, hải quan trên địa bàn.

Thông qua những đánh giá tích cực của cộng đồng doanh nghiệp với cơ quan Hải quan đã góp phần cải thiện Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp sở, ngành (DDCI) của Cục Hải quan Quảng Ninh và luôn giữ vị trí dẫn đầu các sở, ban ngành trong tỉnh Quảng Ninh.

Theo Cục Hải quan Quảng Ninh, trong bối cảnh tình hình thương mại quốc tế gia tăng cùng với sự bùng nổ của công nghệ, rủi ro tăng cao trong khi nguồn lực hạn chế, tất yếu ngành Hải quan phải sử dụng các biện pháp kỹ thuật, quản lý rủi ro hiện đại nhằm quản lý hiệu quả những rủi ro phát sinh trong quá trình quản lý, thực thi pháp luật. Đồng thời, phải có các giải pháp quyết liệt linh hoạt để tiếp tục thúc đẩy phát triển kinh tế, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia cũng như hỗ trợ tạo thuận lợi cho doanh nghiệp phục hồi sản xuất kinh doanh. Trong đó, Chương trình thí điểm hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ pháp luật hải quan (theo Quyết định số 1399/QĐ-TCHQ ngày 15/7/2022 của Tổng cục Hải quan) là một trong những chủ trương lớn mà ngành Hải quan triển khai nhằm hiện thực hoá các Nghị quyết của Chính phủ.

Qua 2 năm thí điểm, Hải quan Quảng Ninh được toàn Ngành ghi nhận là đơn vị Hải quan địa phương có hoạt động chỉ đạo, điều hành, triển khai bài bản, linh hoạt, đem lại kết quả tích cực. Cục Hải quan Quảng Ninh đã hoàn thành ký kết sớm nhất biên bản ghi nhớ với các doanh nghiệp, đã tạo được hiệu ứng rất tích cực, lan tỏa mạnh mẽ. Nhiều sáng kiến của Cục Hải quan Quảng Ninh đề xuất trong quá trình triển khai Chương trình thí điểm đã được toàn Ngành ghi nhận.

Kết quả, qua 2 năm triển khai Chương trình tại Hải quan Quảng Ninh đã có 12/16 doanh nghiệp giữ và nâng mức tuân thủ (đạt tỷ lệ 75%), trong đó có 9/16 doanh nghiệp nâng mức tuân thủ từ mức 3 (Trung bình) lên mức 2 (cao – tuân thủ cao), Năm 2024, tỷ lệ luồng Đỏ trong toàn Cục đạt 3,75%, đạt tiêu chí đề ra (dưới 5%), giảm 0,19% so với cùng kỳ năm 2023. Đơn vị đã phát hiện 94 vụ vi phạm, tăng 9,3% về số vụ so với năm 2023, xử phạt vi phạm hành chính và truy thu thuế bổ sung số tiền 10,09 tỷ đồng.

Lan toả trên nhiều phương diện

Kết thúc 2 năm triển khai thí điểm, đến nay ngành Hải quan đã triển khai chính thức Chương trình khuyến khích doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ pháp luật hải quan (theo Quyết định 2790-QĐ/TCHQ ngày 4/12/2024 của Tổng cục Hải quan).

Để triển khai Chương trình đạt hiệu quả, Cục Hải quan Quảng Ninh tiếp tục triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp theo đúng lộ trình đề ra tại Chương trình. Huy động sự vào cuộc của toàn thể lãnh đạo, cán bộ, công chức các đơn vị và sự điều phối hoạt động hiệu quả của cơ quan Hải quan trên các cấp, trong đó Phòng Quản lý rủi ro là đơn vị đầu mối cấp Cục, cùng với Nhóm chuyên trách của Tổng cục Hải quan là bộ phận chủ lực đảm bảo điều phối hoạt động giữa các đơn vị để lan tỏa Chương trình tới cộng đồng doanh nghiệp trên nhiều phương diện.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh triển khai ứng dụng công nghệ, số hóa các thông tin, dữ liệu liên quan trong khuôn khổ Chương trình để đáp ứng yêu cầu về việc theo dõi, đánh giá tuân thủ đối với doanh nghiệp thành viên theo đúng mục tiêu, lộ trình, cách thức đã đặt ra. Trong đó, dữ liệu hồ sơ doanh nghiệp tham gia Chương trình phải được số hóa, đảm bảo việc quản lý tình hình hoạt động, quá trình sản xuất của doanh nghiệp từ khâu đầu đến khâu cuối. Trên cơ sở đó, số hóa quy trình quản lý, tiếp nhận thông tin và phản hồi các yêu cầu hỗ trợ của doanh nghiệp; nghiên cứu, ứng dụng công nghệ để tự động theo dõi, phân tích, đánh giá quá trình tự nguyện tuân thủ của doanh nghiệp làm cơ sở để cơ quan Hải quan thực hiện việc mời doanh nghiệp tham gia, công nhận doanh nghiệp thành viên và thu hồi tư cách thành viên.

Đơn vị tiếp tục triển khai các hoạt động hỗ trợ, hướng dẫn, trả lời vướng mắc, cung cấp thông tin, cảnh báo rủi ro cho doanh nghiệp trong quá trình hoạt động xuất nhập khẩu để giúp doanh nghiệp chủ động phòng, tránh các vi phạm, tự nguyện nâng cao mức độ tuân thủ pháp luật hải quan. Trong đó, đảm bảo không gây phát sinh thủ tục hành chính, không gây thiệt hại và phát sinh công việc không cần thiết cho doanh nghiệp. Định kỳ hàng năm đánh giá lại để đo lường, đánh giá kết quả thực hiện các mục tiêu Chương trình và phương hướng triển khai những năm tiếp theo.